Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen heeft heel wat wijzigingen met zich mee gebracht. Bij de BV en de CV werd onder andere het begrip “kapitaal” evenals de bijhorende bescherming van schuldeisers afgeschaft.Â
Ter compensatie van deze afschaffing werd in de nieuwe wet een verplichte dubbele test ingevoerd ter bescherming van die schuldeisers. Deze dubbele test dient – op straffe van strenge sancties – verplicht bij elke uitkering te gebeuren. Het is deze verplichting die we hier nader zullen toelichten.
Welke vennootschappen zijn onderworpen ?
- De BV (besloten vennootschap): art. 5:142 en 5:143 WVV
- De CV (coöperatieve vennootschap): art. 6:115 en 6:116 WVV
- De NV (naamloze vennootschap): art. 7:212 WVV (hier dient enkel de balanstest / nettoactieftest te worden uitgevoerd)
- Ook alle bestaande vennootschappen die nog geen statutenwijziging hebben doorgevoerd (deadline 31/12/2023) zijn onderworpen. Dit omdat de regelgeving uit het nieuwe WVV betreffende de uitkeringen bepalingen van dwingend recht zijn. Dergelijke bepalingen van dwingend recht uit het nieuwe WVV dienen steeds toegepast te worden ongeacht of de vennootschap zijn statuten al naar het nieuwe WVV heeft geconformeerd.
Welke uitkeringen worden geviseerd ?
- Dividenden
- Tantièmes (merk op: dit zijn uitkeringen aan bestuurders)
- Inkoop eigen aandelen
- Uitkeringen van scheidingsaandelen lastens het vennootschapsvermogen
Wie dient de testen uit te voeren en wat zijn de sancties ?
| Test | Verantwoordelijk orgaan van de vennootschap | Sanctie |
|---|---|---|
| Balans- of nettoactieftest | Algemene vergadering van aandeelhouders | De vennootschap kan elke uitkering terugvorderen van de aandeelhouders als de uitkering niet conform artikelen art 5:142 e.v. en 6:114 e.v. WVV is gebeurd (bv omdat het netto actief negatief wordt na de uitkering) en dit ongeacht de goed of kwade trouw van de aandeelhouders. De aandeelhouders dienen in dat geval de ontvangen gelden terug te betalen. |
| Liquiditeitstest | Bestuursorgaan | Het bestuursorgaan is tegenover de vennootschap en derden hoofdelijk aansprakelijk voor alle schade die voortvloeit uit de uitkering indien komt vast te staan dat het bestuursorgaan wist of had moeten weten dat de vennootschap na de uitkering niet meer in staat zou zijn om haar schulden te voldoen tijdens de 12 maanden volgend op de uitkering |
Een besluit tot uitkering wordt dus genomen door de algemene vergadering. In praktijk zal het bestuursorgaan een balanstest uitvoeren en de resultaten daarvan meedelen aan de aandeelhouders. Een eventueel besluit van de algemene vergadering tot uitkering kan vervolgens slechts uitwerking hebben nadat het bestuursorgaan er zich heeft van vergewist dat de vennootschap na de uitkering, onder normaal voorziene omstandigheden, gedurende een periode van minstens 12 maanden haar schulden zal kunnen blijven voldoen. Het verslag van het besluit van het bestuursorgaan dient niet te worden neergelegd. Dit wordt uiteraard wel best bewaard.Â
Op basis van welk cijfermateriaal dienen de testen te gebeuren ?
Op basis van:
- de laatst afgesloten jaarrekening;
- of op basis van een recentere staat van actief en passief (om deze reden kan een BV en CV nu ook een interimdividend toekennen).
Wat houdt de balanstest / nettoactieftest in ?
De balanstest moet er voor zorgen dat de solvabiliteit van de vennootschap niet te hard geschaad wordt. Solvabiliteit zegt iets over de sterkte en financiële draagkracht van de vennootschap. Boekhoudkundig is de solvabiliteitsanalyse (eigen vermogen versus totaal vermogen, schuldgraad, …) eigenlijk een analyse van het passief van de vennootschap (het passief van een balans geeft weer van waar de middelen komen om mee te werken: bv leningen, leverancierskrediet, ingebracht vermogen, overgedragen resultaten, …). Â
In het WVV wordt de solvabiliteit echter onderzocht door een analyse van het nettoactief (zie verder). De test gaat eigenlijk na of de vennootschap in geval van liquidatie in normale omstandigheden al zijn schulden kan betalen.Â
Er mag in de BV en de CV geen uitkering gebeuren als het netto van de vennootschap negatief is of zou worden door de uitkering. Het eigen vermogen mag niet dalen onder 0. Als de vennootschap zou beschikken over een deel eigen vermogen dat krachtens de wet of de statuten onbeschikbaar is (bv kapitaal en wettelijke reserves van nog bestaande BVBA’s), dan mag bovendien geen uitkering gebeuren als het nettoactief lager is dan dit onbeschikbaar eigen vermogen of als dit door de uitkering lager zou worden dat dat onbeschikbaar vermogen.
Hoe het nettoactief dient te worden berekend, wordt wettelijk bepaald in artikel 5.142 WVV.
Het nettoactief = totaal actief verminderd met de voorzieningen, de uitgestelde belastingen, de schulden, de niet afgeschreven bedragen van oprichtings- en uitbreidingskosten en de kosten voor onderzoek en ontwikkeling.
Wat houdt de liquiditeitstest in ?
De test onderzoekt of de vennootschap redelijkerwijs gedurende 12 maanden na een eventuele uitkering haar schulden zal kunnen blijven betalen.
Het WVV neemt niet expliciet op hoe deze test dient uitgevoerd te worden. Dit geeft een aantal vrijheidsgraden om rekening te houden met de specifieke omstandigheden van elke onderneming.
Er kan bijvoorbeeld worden gewerkt met liquiditeit in ruime zin (current ratio), liquiditeit in enge zin (acid test / quick ratio), netto bedrijfskapitaal, …
De current ratio geeft de verhouding weer van de vlottende activa tot het vreemd vermogen op korte termijn. Een score tussen 1 en 1,5 (of hoger uiteraard) wordt in de literatuur als gezond aanzien.
De quick ratio / acid test is de verhouding tussen enerzijds de vorderingen op minder dan 1 jaar + de geldbeleggingen + de liquide middelen en anderzijds de schulden op minder dan 1 jaar.
